Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu i 79. rocznica wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau

Centralne obchody upamiętniające 79. rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau z udziałem byłych więźniów, jak co roku odbędą się na terenie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W uroczystości weźmie udział minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz.

Muzeum Auschwitz-Birkenau – centralne obchody

Uroczystości upamiętniające rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau rozpoczną się przy jednym z oryginalnych baraków murowanych na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau, który niedawno został poddany konserwacji. Po wygłoszeniu świadectwa Ocalałej z obozu oraz okolicznościowych przemówieniach i podziękowaniu opiekuna Miejsca Pamięci – Piotra Cywińskiego uczestnicy wydarzenia przejdą przed Międzynarodowy Pomnik Ofiar Obozu, gdzie oddadzą hołd Ofiarom Zagłady. Wydarzenie zwieńczy wspólna modlitwa w intencji zgładzonych, ocalonych i o pokój na świecie.

Przewodnim motywem 79. rocznicy w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau jest człowiek, czego wizualnym symbolem są twarze ludzi więzionych w Auschwitz uwiecznione na rysunkach wykonanych w czasie istnienia obozu oraz po wojnie.

Likwidacja i wyzwolenie KL Auschwitz

Już od sierpnia 1944 r. do połowy stycznia 1945 r. z KL Auschwitz ewakuowano około 65 tys. więźniów i więźniarek, wśród nich niemal wszystkich przebywających w obozie Polaków, Rosjan i Czechów (ok. 15 tys. osób). Zatrudniono ich w różnych zakładach przemysłowych na terenie Trzeciej Rzeszy. W drugiej połowie 1944 r. władze SS przystąpiły także do zacierania śladów i niszczenia dowodów zbrodni popełnionych w Auschwitz. We wrześniu, październiku i listopadzie zgładzono część więźniów Żydów z tzw. Sonderkommando, zmuszanych do obsługi krematoriów i komór gazowych, którzy byli bezpośrednimi świadkami eksterminacji.

W połowie stycznia 1945 r. Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację obozu. Od 17 do 21 stycznia z KL Auschwitz i jego podobozów w pieszych kolumnach ewakuacyjnych wyprowadzono około 58 tys. więźniów. Zarówno piesze, jak i kolejowe trasy ewakuacyjne usłane zostały tysiącami zwłok więźniów zastrzelonych oraz zmarłych z wycieńczenia lub przemarznięcia. Ocenia się, że w trakcie całej akcji zginęło co najmniej 9 tys. więźniów, choć ich liczba może sięgać nawet 15 tys.

20 stycznia 1945 r. wysadzono krematoria: II i III, a 26 stycznia – znajdujące się dotąd w stanie pełnej zdatności do użytku krematorium V. 23 stycznia podpalono tzw. Kanadę II – kompleks baraków-magazynów z mieniem pozostałym po ofiarach eksterminacji. W niepewnej sytuacji znalazło się około 9 tys. więźniów, w większości chorych i skrajnie wyczerpanych, pozostawionych w obozie macierzystym (Stammlager, Auschwitz I), Birkenau (Auschwitz II) i podobozach. Nie nadawali się oni do ewakuacji pieszej, dlatego władze SS dążyły do ich zgładzenia. Pomiędzy wymarszem z obozu ostatnich kolumn ewakuacyjnych, a nadejściem żołnierzy Armii Czerwonej, SS zdążyła wymordować m.in. w podobozach: „Fürstengrube” w Wesołej, „Tschechowitz-Vacuum” w Czechowicach i „Blechhammer” w Blachowni Śląskiej około 700 żydowskich więźniów. Wyzwolenia doczekało ok. 7 tys. więźniów.

Niemiecki nazistowski obóz KL Auschwitz-Birkenau w ciągu niemal pięciu lat istnienia pochłonął około 1,1 mln ofiar z 1,3 mln wszystkich więźniów. Około 90% z nich stanowili Żydzi pochodzący z całej Europy. Śmierć w obozie poniosło także co najmniej 70 tys. Polaków, 20 tys. Romów, 15 tys. jeńców sowieckich oraz 10-15 tys. więźniów innych narodowości.

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau

Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, oficjalnie otwarte 14 czerwca 1947 r., zostało utworzone staraniem byłych więźniów, co formalnie potwierdziła ustawa polskiego sejmu z 2 lipca 1947 r. o upamiętnieniu „męczeństwa Narodu Polskiego i innych Narodów”. Organizatorem Muzeum jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Miejsce Pamięci obejmuje obszar dwóch zachowanych części obozu Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. W granicach Muzeum znajdują się poobozowe obiekty i ruiny, włącznie z ruinami komór gazowych i krematoriów, kilkanaście kilometrów obozowego ogrodzenia i dróg wewnętrznych oraz rampa kolejowa w Birkenau.

Obchody rocznicowe rozpoczną się 27 stycznia o g. 18.00

(Źródło MKiDN)