Archeolodzy zbadali zlokalizowaną w Lublinie Redutę Kościuszki. Natrafili na cenne znaleziska (zdjęcia)

Na terenie Ogrodu Botanicznego UMCS w Lublinie znajduje się datowana na 1792 r. Reduta Tadeusza Kościuszki. Jest to jedyne zachowane dzieło ziemnego budownictwa obronnego w Polsce, którego autorem i inicjatorem był właśnie Kościuszko. Jak wskazują historycy, Tadeusz Kościuszko był w tych czasach komendantem wojska lubelskiego. Po uchwaleniu Konstytucji 3 Maja zaczął zmieniać się ustrój, co nie spodobało się Rosji. Została zawiązana Targowica po czym, ze Wschodu przez Lublin do Warszawy miały iść wojska carskie. Kościuszko postanowił tereny dzisiejszego Ogrodu Botanicznego wykorzystać do zatrzymania wojsk rosyjskich. Ostatecznie te nigdy tutaj nie dotarły i reduta nie brała udziału w żadnych działaniach wojennych.

W ubiegłym roku, dzięki wsparciu finansowemu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rozpoczęły się w tym miejscu prace archeologiczne. Prowadzono je przy współpracy archeologów z Instytutu Archeologii UMCS, jak również pracowników Instytutu Nauk o Ziemi i Środowisku UMCS. Jak to zwykle w tego typu działaniach bywa, przy okazji odkrywane są różnego rodzaju znaleziska. W tym przypadku mogą one być przełomem w rekonstruowaniu dziejów Sławinka, a tym samym mają istotne znaczenie dla początków miejskich Lublina. Dziś zostały one oficjalne zaprezentowane.

W wydarzeniu wzięli udział Rektor UMCS prof. Radosław Dobrowolski, Dyrektor Ogrodu Botanicznego UMCS dr Grażyna Szymczak, Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków dr Dariusz Kopciowski, kierownik prac archeologicznych w Ogrodzie Botanicznym dr Rafał Niedźwiadek z Instytutu Archeologii UMCS, kierownik projektu „Reduta T. Kościuszki w obronie Konstytucji 3 Maja” Edyta Karczmarska-Greguła, inspektor ochrony zabytków w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Lublinie Grzegorz Mączka, Zastępca Dyrektora Instytutu Archeologii UMCS dr Marcin Szeliga, prof. Jan Rodzik z Instytutu Nauk o Ziemi i Środowisku UMCS, były dyr. Muzeum Wsi Lubelskiej i badacz dziejów Lublina oraz Lubelszczyzny dr Mieczysław Kseniak będący jednocześnie inicjatorem badań historycznych nad Redutą, a także archeolog zajmujący się wykrywaniem metali Michał Grabowski.

– Prace badawcze rozpoczęły się w 2022 r. Zadanie postawione przed archeologami było proste – udowodnić, że ten obiekt został wykonany ludzką ręką. W trakcie badań odkryliśmy kilka znalezisk, które możemy powiązać z Tadeuszem Kościuszko. I to była pierwsza część badań. Ale podróż z archeologią to zawsze podróż w nieznane. Przy pomocy lidaru i georadaru sprawdziliśmy, co się dzieje pod powierzchnią gruntu. Jak się okazało, w tej części ogrodu kryje się murowany obiekt. To narożnik budowli w typie dworskim dość masywnie skonstruowanej i głęboko posadowionej, aż 1 m 80 cm, z murów kamiennych o grubości 70 cm. Wiosną sprawdzaliśmy, jak wygląda wschodnia skarpa tego obiektu. Udało się znaleźć kolejny narożnik, stanowiący zamknięcie jednego boku. Dzięki temu możemy stwierdzić, że wschodnia basteja nie została uformowana przez Kościuszkę. To kolejne zaskoczenie – wyjaśniał dr Rafał Niedźwiadek.

Naukowcy ustalili, iż są to fragmenty dworu obronnego, jaki istniał w tym miejscu jeszcze przed powstaniem Reduty. Można go datować na XVI-XVII w. Obecnie trwa oczekiwanie na wyniki badań, których celem jest określenie bezwzględnej daty powstania budynku. Do ustalenia pozostało również, czy Kościuszko budując swoją Redutę, rozebrał budynek czy też już wówczas go nie było. Ponadto natrafiono na naczynie datowane na XI-XIII w. Dlatego też archeolodzy początkowo sądzili, że mają do czynienia z osadą. Ale okazało się, że zamiast odkryli fragment cmentarzyska.

Dyrektor Ogrodu Botanicznego UMCS dr Grażyna Szymczak wskazuje, iż pomysł projektu „Reduta T. Kościuszki…” miał i ma za zadanie zrewitalizować ten teren po to, by udostępnić go zwiedzającym i uwypuklić to miejsce, które w 2020 r. zostało wpisane do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków. Jeżeli zaś chodzi o najnowsze odkrycia, na które natrafiono przy okazji, ich niezwykłość sprawi, iż podniosą wartość tego miejsca zarówno dla botaniki, ogrodnictwa, jak też oczywiście dla historii. Dzięki temu Botanik staje się nie tylko miejscem chroniącym różnorodność biologiczną, ale też dziedzictwo kulturowe.

Galeria zdjęć

Następna strona