Remonty kwater wojennych na lubelskich cmentarzach (zdjęcia)

08:36 22-12-2023

Miasto zakończyło remonty kwater wojennych na dwóch lubelskich cmentarzach, przy ul. Unickiej i Białej. Łączny koszt wykonanych tam prac wyniósł ponad 1,6 mln zł. Remonty, zgodnie z obowiązującymi przepisami, sfinansowano ze środków zewnętrznych.

fot. UM Lublin

– Wspólnymi siłami udało nam się przeprowadzić szeroko zakrojone remonty najbardziej cennych obiektów grobownictwa wojennego w mieście. Troska o zachowanie dziedzictwa historycznego jest bardzo ważna, zwłaszcza w kontekście edukacji młodzieży, kształtowania ich postaw patriotycznych, a także obowiązku zachowania pamięci o zmarłych – mówi Artur Szymczyk, Zastępca Prezydenta Miasta Lublin ds. Inwestycji i Rozwoju.

Na cmentarzu rzymskokatolickim na ul. Unickiej przeprowadzono remont kwatery zbiorowej żołnierzy Wojska Polskiego poległych w latach 1939-1945, katakumb z prochami więźniów zamordowanych w latach 1939-1944 na Zamku Lubelskim i w siedzibie Gestapo „Pod Zegarem”, a także poświęconego ich pamięci pomnika. Zadanie polegało przede wszystkim na wymianie nawierzchni alejek na granitową, założeniu nowych trawników, wymianie krzyży, naprawie granitowych okładzin tablic oraz powierzchni z piaskowca, jak również odnowieniu napisów zamieszczonych na tablicach. Naprawiono także konstrukcje i okładziny katakumb oraz oczyszczono i zakonserwowano pomnik. Prace sfinansowano w ramach dotacji celowej z rezerwy Budżetu Państwa w wysokości 1 mln 162 tys. zł.

Kwatera wojenna na ul. Unickiej znajdująca się w sektorze 19 cmentarza usytuowana jest na planie prostokąta. Łącznie obejmuje pięć rzędów zbiorowych mogił ziemnych ze 109 krzyżami. Na krzyżach umieszczone są nazwiska żołnierzy Wojska Polskiego pochowanych na cmentarzu w latach 1939-1945. Większość poległych w 1939 r. zginęła bezimiennie. W 1992 r., w północno-zachodnim narożniku kwatery ustanowiono tablice z nazwiskami dziewięćdziesięciu żołnierzy, którzy według ustaleń polegli lub zmarli z ran w latach 1939-1940 oraz 1944-1945.

W latach 1976-1977, z inicjatywy Klubu byłych Więźniów Politycznych Zamku Lubelskiego i „Pod Zegarem”, z terenu cmentarza przy ul. Unickiej na kwaterę wojskową ekshumowano szczątki 1237 więźniów zamordowanych przez hitlerowców w latach 1939-1944 na Zamku Lubelskim i w siedzibie Gestapo „Pod Zegarem”. Prochy złożono w dwóch mogiłach zbiorowych – katakumbach, a na tablicach umieszczono nazwiska 1242 więźniów oraz zamieszczono informację o egzekucjach. Pomnik będący kompozycją krzyżujących się bloków granitowych symbolizujących walkę i martyrologię, usytuowany jest pomiędzy dwoma kompletami katakumb. Wzniesiono go w 1977 r. dla uczczenia pamięci więźniów zamordowanych w latach 1939-1944 na Zamku Lubelskim oraz w siedzibie Gestapo „Pod Zegarem”. Na jednym z bloków kamiennych wyryto napis „Tym, którzy walką i cierpieniem służyli ojczyźnie 1939-1944 r.”. Obiekt znajduje się w ewidencji zabytków.

Z kolei prace na cmentarzu komunalnym przy ul. Białej polegały na remoncie 134 mogił wojennych (pojedynczych i zbiorowych) usytuowanych w różnych lokalizacjach na terenie cmentarza, a także pomnika Legionistów I, II i III Brygady. Objęły wymianę zniszczonych obramowań na nowe, oczyszczenie i drobne naprawy krzyży, wymianę zniszczonych, a także odnowienie napisów. Przy mogiłach ziemnym założono nowe trawniki. Pomnik Legionistów został ponadto oczyszczony, zdezynfekowany i pokryty specjalnym preparatem zabezpieczającym. Realizację prac na cmentarzu na ul. Białej dofinansowano ze środków Państwowego Funduszu Celowego w ramach programu „Groby i cmentarze wojenne w kraju” w wysokości 140 tys. zł oraz dotacji celowej z rezerwy budżetu Wojewody Lubelskiego w wysokości ponad 344 tys. zł.