O czym pamiętać po śmierci bliskiej osoby – poradnik

Śmierć bliskiej osoby to nie tylko bolesne przeżycie, ale także konieczność uporządkowania wielu formalności. Poza organizacją pochówku pojawia się potrzeba załatwienia spraw urzędowych, zamknięcia zobowiązań finansowych czy uregulowania kwestii spadkowych. Przygotowany przez UOKiK poradnik krok po kroku wyjaśnia, jakie dokumenty będą potrzebne, jakie instytucje trzeba poinformować oraz na jakie wsparcie mogą liczyć najbliżsi. Zebrane informacje mają pomóc rodzinom i bliskim zmarłego, by łatwiej poradzić sobie z niezbędnymi formalnościami.

Karta zgonu i akt zgonu – podstawowe dokumenty

Pierwszym krokiem po śmierci bliskiej osoby jest uzyskanie karty zgonu, którą wystawia lekarz, ratownik medyczny lub inna odpowiednia służba, w zależności od miejsca i okoliczności śmierci. Karta ta umożliwia ubieganie się o akt zgonu, wydawany przez Urząd Stanu Cywilnego. Akt zgonu to kluczowy dokument potrzebny do zakończenia umów, zamknięcia rachunków oraz ubiegania się o świadczenia.

Ważne informacje: Zgon należy zgłosić do USC w ciągu 3 dni od jego wystąpienia lub 24 godzin, jeśli zgon nastąpił w wyniku choroby zakaźnej. Przy składaniu dokumentów konieczne będzie okazanie karty zgonu, dowodu osobistego zmarłego oraz dokumentu tożsamości osoby zgłaszającej.

Miejsce pochówku – wybór i formalności

Z odpisem aktu zgonu należy udać się do administracji cmentarza, aby zawrzeć umowę o pochowanie. Prawo do grobu łączy elementy majątkowe i osobiste – przed pierwszym pochówkiem można nim swobodnie dysponować, ale po złożeniu w nim zmarłego należy uwzględniać zdanie najbliższej rodziny.

W przypadku dochówku, czyli pochowania kolejnej osoby w tym samym grobie, konieczne może być uzyskanie zgody rodziny i administratora cmentarza.

Świadczenia na wypadek śmierci

Najbliższym zmarłego przysługuje kilka rodzajów świadczeń, które mogą wspomóc ich w trudnym okresie.

• Zasiłek pogrzebowy z ZUS przysługuje osobom lub instytucjom, które zajęły się organizacją pogrzebu i pokryły jego koszty. ZUS wymaga przedłożenia wniosku oraz dowodów potwierdzających wydatki związane z pogrzebem.
• Odprawa pośmiertna może być wypłacona rodzinie, jeśli zmarły był zatrudniony. Jej wysokość zależy od stażu pracy oraz liczby osób uprawnionych do tego świadczenia.
• Renta rodzinna jest długoterminowym świadczeniem, które przysługuje małżonkowi, dzieciom lub rodzicom zmarłego, o ile spełniają warunki przewidziane w przepisach ZUS.

Urlop okolicznościowy dla najbliższych

W przypadku śmierci bliskiego członka rodziny pracownikowi przysługuje urlop okolicznościowy. Wynosi on dwa dni w przypadku śmierci małżonka, dziecka, rodzica, ojczyma lub macochy, a jeden dzień przy śmierci dalszych krewnych (dziadka, babci, rodzeństwa). Aby uzyskać ten urlop, należy złożyć pisemny wniosek i okazać akt zgonu.

Spadek i procedura spadkowa

Spadkobiercy mogą przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiedzialność za długi jest ograniczona do wartości aktywów wchodzących w skład spadku. Gdy brak jest testamentu, spadkobiercy są ustalani zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.

Zgodnie z przepisami, dziedziczenie odbywa się w pięciu grupach spadkobierców:

1. Małżonek, dzieci lub wnuki zmarłego,
2. Małżonek, rodzice, rodzeństwo i ich dzieci,
3. Dziadkowie i ich zstępni,
4. Pasierbowie,
5. Gmina i Skarb Państwa (w przypadku braku bliższych spadkobierców).

Zamknięcie zobowiązań konsumenckich

Po śmierci bliskiego konieczne jest zgłoszenie zgonu w instytucjach, z którymi zmarły miał zobowiązania, takich jak banki, firmy ubezpieczeniowe, dostawcy mediów i usług telekomunikacyjnych.

Na podstawie aktu zgonu możliwe jest zamknięcie rachunków oraz wypłata zgromadzonych środków. Warto sprawdzić również, czy w umowach kredytowych zmarłego nie przewidziano zapisów o natychmiastowej spłacie kredytu po śmierci kredytobiorcy.

„Koperta na wszelki wypadek”

W poradniku UOKiK pojawia się sugestia stworzenia koperty „na wszelki wypadek”. Może ona zawierać:

• Dokumenty finansowe (informacje o rachunkach bankowych, inwestycjach, kredytach, polisach),
• Instrukcje dotyczące opłat i długów,
• Dane kontaktowe do instytucji oraz loginów i haseł do kont online,
• Treść testamentu lub pełnomocnictw, a także wskazania dotyczące rodzaju pochówku.

Dokumenty zebrane w kopercie mogą znacznie ułatwić najbliższym proces zamykania zobowiązań i uporządkowanie spraw po śmierci.

Podsumowanie

Poradnik UOKiK pozwala uporządkować wszystkie aspekty związane ze śmiercią bliskiej osoby – od uzyskania karty zgonu po zamknięcie zobowiązań finansowych. Dzięki zebranym informacjom rodziny mogą skupić się na przeżywaniu żałoby, wiedząc, że formalności są uporządkowane.

Zebrane informacje znajdziesz w tej publikacji. Mogą być one pomocne w zakończeniu zobowiązań zmarłego oraz załatwieniu urzędowych formalności. 

(Źródło: UOKiK)