Sensacyjne odkrycie przy wieży zamkowej w Szczebrzeszynie. Dokąd prowadzi tunel ziemny? (zdjęcia)

Szczebrzeszyn to historyczne miasto lokowane pierwotnie na prawie ruskim, zapewne w początkach XIV w., a może nieco wcześniej. Najstarszą jego częścią jest tzw. „Wzgórze Zamkowe” z pozostałościami budowli kamiennej utożsamianej z wieżą zamkową, wykonanej z miejscowego wapienia. Część badaczy upatruje w tym miejscu wcześniejszego istnienia grodziska wczesnośredniowiecznego.

Jak wyjaśnia Dariusz Kopciowski Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, pierwsze wzmianki w dokumentach historycznych o Szczebrzeszynie pochodzą z 1352 r., z listu Kazimierza Wielkiego, który obozował z wojskiem pod Szczebrzeszynem w trakcie wyprawy wojennej na Litwinów; wspomina w tym piśmie o istnieniu miasta i zamku. Późniejsze źródła podają, że właścicielem Szczebrzeszyna był Dymitr z Goraja, a następnie przeszedł w ręce Tarnowskich, Kurozwęckich i Kmitów. W poł. XVI w. należał do Andrzeja Górki a w 1578 r. został zakupiony przez Jana Zamoyskiego. W 1583 r. zamek szczebrzeszyński został spalony przez okoliczną szlachtę, niezadowoloną z zależności lennej. Z dymem poszły wówczas wszystkie dokumenty przechowywane na zamku. Pozostała po nim tylko dwukondygnacyjna kamienna wieża, która w XVIII w. służyła jako miejsce sąd grodu szczebrzeszyńskiego, a w XIX i XX w. była zwykłym budynkiem mieszkalnym i stanowiła własność prywatną, popadającą w coraz większą ruinę, aż została całkowicie opuszczona w poł. Lat 70. XX w.

Pięć lat temu „Wzgórze Zamkowe” zostało przejęte przez Gminę Szczebrzeszyn. Burmistrz Szczebrzeszyna podjął działania zmierzające do uporządkowania terenu i odbudowy wieży jako punktu widokowego. Roboty budowlane rozpoczęto wiosną 2022 r. Postępowały bardzo wolno, ze względu na zły stan techniczny tej kamiennej budowli.

– Latem, w trakcie odsłaniania dolnej części północnej ściany wieży (w celu jej wzmocnienia jej fundamentów i konstrukcji) odsłonięto otwór wejściowy do tunelu biegnącego od północnej ściany wieży w kierunku zachodnim, do fosy zamczyska, ale tam nie odnalezione jego wyjścia. Wejście do tunelu z wnętrza wieży zamkowej zostało wykonane w jej dolnej kondygnacji, poprzez rozkucie północnej ściany, na poziomie ok. 2 m od powierzchni gruntu obsypującego budynek. Tunel został wydrążony w lessowym podłożu i nie posiada obudowy zabezpieczającej. Jego wysokość sięga do ok. 1,5m – 1,8 m, a szerokość wynosi ok. 1,2-1,5 m – informuje Dariusz Kopciowski

Wejście do tunelu w jego obecnym stanie, bez odpowiednich zabezpieczeń jest bardzo niebezpieczne. Dlatego też nie doszło do eksploracji jego wnętrza, a wejście do tunelu zostało zabezpieczone, aby nie kusić amatorów sensacji i przygód do wejścia w tunel i jego penetracji. Chronologia powstania tunelu nie jest znana. Żadne źródła historyczne o nim nie wspominają. Mógł powstać jeszcze w średniowieczu, ale miejscowe przekazy mówią, że wykonali go partyzanci podczas II wojny światowej, kiedy ukrywali się na „Wzgórzu Zamkowym”, w celu umożliwienia sobie ucieczki z tego miejsca w przypadku zagrożenia ze strony Niemców.

(fot. źródło WKZ Lublin)