Prokurator Generalny skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną wobec orzeczenia wydanego w 2010 roku przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie. Chodzi o sprawę mężczyzny, który z uwagi na chorobę nie był w stanie zrozumieć kierowanej do niego korespondencji sądowej. Pomimo tego, sąd na wniosek spółki skupującej wierzytelności orzekł, że pozwany w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu ma zapłacić kwotę 2.414,57 złotych wraz z ustawowymi odsetkami.

Dług pochodził z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Ponieważ od nakazu nie został wniesiony sprzeciw, sąd nadał mu klauzulę wykonalności. W efekcie wkroczył komornik, który prowadził postępowanie egzekucyjne.

Jak się okazało, mężczyzna wobec którego zapadł wyrok, niebawem został ubezwłasnowolniony. Już w momencie, kiedy zapadał wyrok, Prokuratura Rejonowa w Grudziądzu prowadziła postępowanie w sprawie niepłacenia przez niego alimentów. Biegli orzekli jednak, że mężczyzna miał całkowicie zniesioną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem.

Dlatego też jego rodzice zainicjowali postępowanie mające na celu ubezwłasnowolnienia syna. Biegli wskazali, że nie jest on w stanie podejmować decyzji i kierować swoim postępowaniem. Do tego z uwagi na chorobę nie jest w stanie zrozumieć korespondencji sądowej.

W związku z tym Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand zarzucił, że orzeczenie narusza konstytucyjne prawo do sądu i wynikającego z niego prawa do odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej, prawa do wysłuchania, prawa do obrony, prawa do zapewniania udziału zainteresowanych podmiotów w postępowaniu sądowym i prawa do zaskarżenia orzeczenia.

Jak podniesiono w skardze, ustalone w sprawie okoliczności bezsprzecznie wskazują, że już w dacie zainicjowania postępowania o zapłatę, a tym w bardziej w dacie wydania kwestionowanego nakazu, pozwany cierpiał na chorobę zaburzającą jego funkcje poznawcze. Mężczyzna w toku całej sprawy nie miał rozeznania co do swojego postępowania i możliwości kierowania nim i znajdował się w stanie wyłączającym świadome oraz swobodne powzięcie decyzji, a zatem miał całkowicie wyłączoną możliwość samodzielnego i osobistego działania. Ponadto nie posiadał pełnomocnika procesowego, który mógłby reprezentować jego prawa, a w postępowaniu tym nie występował – jako strażnik praworządności i ochrony obywateli – prokurator.

Wskazano jednocześnie, że gwarancje procesowe pozwanego w postępowaniu miały wymiar jedynie iluzoryczny, albowiem nie mógł on wiedzieć o toczącym się postępowaniu i podjąć w nim obrony podnosząc choćby zarzut przedawnienia, który niewątpliwie w realiach sprawy uznać należy za uzasadniony, co godzi w jego konstytucyjne prawa. Dlatego też wniesiono o uchylenie nakazu zapłaty i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

(fot. archiwum)