Kleszcze atakują. W roku 2019 w Polsce odnotowano ponad 20 tys. zachorowań na boreliozę

Jak informuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Polsce w 2019 roku zanotowano 20 614 przypadków boreliozy. Terenami endemicznymi – zwiększonego ryzyka zachorowania na choroby odkleszczowe w Polsce – są województwa: podlaskie, warmińsko-mazurskie, dolnośląskie, małopolskie, ale z roku na rok obserwuje się wzrost populacji zakażonych kleszczy na obszarze całego kraju.

W ciągu ostatnich lat widać wyraźny wzrost zachorowań spowodowanych przez te pajęczaki. Kleszcze poznają swoje „ofiary” po zapachu, ciepłocie ciała i wydychanym dwutlenku węgla. Lubią zapach kwasu masłowego wydzielanego przez skórę, zwłaszcza wtedy, gdy nadmiernie się pocimy. Na ciele człowieka kleszcze poszukują miejsc pokrytych cienką skórą, wilgotnych, dobrze ukrwionych. Podczas wkłuwania kleszcze wydzielają razem ze śliną substancje znieczulające.

Ukąszenie kleszcza może prowadzić do powstania zmian skórnych o charakterze alergicznym, ropnym lub obrzękowym w zależności od wrażliwości układu odpornościowego. Do najczęściej występujących chorób odkleszczowych w naszym kraju zalicza się: boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).

W przypadku boreliozy głównym objawem klinicznym wczesnej postaci choroby jest występowanie rumienia wędrującego, który pojawia się u ok. 80% chorych, najczęściej od 3 do 30 dnia od chwili ukąszenia kleszcza. Niekiedy może występować rumień mnogi. W różnych postaciach boreliozy mogą pojawiać się patologiczne zmiany w obrębie stawów, serca i układu nerwowego.

Drugą najczęściej spotykaną w Polsce chorobą, której nosicielami są kleszcze jest kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Choroba ma zazwyczaj przebieg dwufazowy. Po bezobjawowym okresie inkubacji, czyli po kilkunastu dniach od zakażenia, pojawiają się objawy w postaci gorączki, osłabienia, ogólnego rozbicia, bólów głowy i mięśni. Przypomina to grypę. Czasami na tym etapie choroba się kończy. Jednak w części przypadków, na skutek stanu zapalnego ośrodkowego układu nerwowego, dochodzi do neurologicznej i najgroźniejszej fazy, w której widoczny jest już pełny obraz kleszczowego zapalenia mózgu.

Przed ukąszeniami kleszczy (ale nie przed chorobą) możemy spróbować chronić się w odpowiedni sposób poprzez m.in.:
– właściwie dobrany ubiór – czapka, długie spodnie, koszula lub bluza z długimi rękawami (przylegające do ciała lub zakończone ściągaczami) oraz zakryte buty;
– odpowiedni kolor ubrania – na jasnej odzieży łatwo zauważyć wędrujące kleszcze;
– unikanie spania w starych budynkach, w których przebywają udomowione zwierzęta;
– stosowanie produktów odstraszających kleszcze, nanoszonych bezpośrednio na skórę lub
odzież.

Należy mieć również na uwadze, aby po powrocie z miejsc, w których mogą występować kleszcze, dokładnie obejrzeć całe ciało i głowę. Jeżeli nastąpi pogryzienie przez kleszcza możemy zgłosić się do odpowiedniej placówki diagnostycznej w celu ustalenia jego nosicielstwa. Materiał badawczy – kleszcza, który nas „ukąsił” – należy umieścić na zwilżonym płatku kosmetycznym i zapakować w folię lub szczelną torebkę i w takiej postaci dostarczyć do laboratorium. Z danych wynika, że w pierwszym kwartale 2020 r. na boreliozę w woj. lubelskim zachorowało niemal 200 osób. W 2018 roku w woj. lubelskim zapadalność na boreliozę wynosiła 92 osoby na 100 tys. mieszkańców, przy ogólnej wartości dla całej Polski 52,4.

(fot. pixabay.com, PZH)