21. rocznica przystąpienia Polski do Unii Europejskiej

Wraz z Polską do Unii Europejskiej przystąpiły tego samego dnia: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry. Było to największe rozszerzenie Unii w historii, mające miejsce w trakcie irlandzkiej prezydencji w Radzie UE. W symbolicznej uroczystości w Dublinie, przy dźwiękach „Ody do radości”, na maszty wciągnięto 25 flag państw członkowskich, w tym biało-czerwoną. W Polsce centralne obchody odbyły się na placu Piłsudskiego w Warszawie.

Formalna droga Polski do członkostwa rozpoczęła się od podpisania Traktatu akcesyjnego w Atenach 16 kwietnia 2003 roku. Dokument ten został ratyfikowany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego 23 lipca tego samego roku. Jak podkreślał prezydent, był to moment, w którym spełniły się marzenia wielu pokoleń Polaków o przynależności do demokratycznej wspólnoty narodów europejskich. Kwaśniewski mówił wówczas, że Polska wraca do rodziny państw otwartych, szanujących prawa człowieka i budujących swój dobrobyt w oparciu o aktywność obywateli.

Jednak aspiracje Polaków do życia w wolności i demokracji sięgają znacznie wcześniej. Już w latach 80., wraz z powstaniem „Solidarności”, społeczeństwo dawało wyraz sprzeciwu wobec ograniczeń wolnościowych i przynależności do bloku państw socjalistycznych. Ten masowy ruch społeczny odegrał kluczową rolę w przemianach ustrojowych w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku.

W efekcie transformacji ustrojowej możliwe stało się nawiązanie bliższych relacji ze strukturami zachodnimi. 16 grudnia 1991 roku podpisano Układ europejski o stowarzyszeniu Polski ze Wspólnotami Europejskimi, który wszedł w życie 1 lutego 1994 roku. Niespełna trzy miesiące wcześniej obowiązywać zaczął Traktat z Maastricht – fundament dzisiejszej Unii Europejskiej.

Polska oficjalnie złożyła wniosek o członkostwo 8 kwietnia 1994 roku w Atenach, a już w grudniu tego samego roku na szczycie w Essen państwa członkowskie potwierdziły rozpoczęcie procesu akcesyjnego. Negocjacje objęły 30 obszarów tematycznych, z których najtrudniejsze dotyczyły dostępu do rynków pracy i wspólnej polityki rolnej. Zakończenie rozmów ogłoszono 13 grudnia 2002 roku na szczycie unijnym w Kopenhadze.

Po 21 latach bilans członkostwa Polski w UE jest jednoznacznie pozytywny. Integracja europejska przyczyniła się do rozwoju gospodarczego, modernizacji infrastruktury oraz zwiększenia jakości życia obywateli. Otwarcie granic umożliwiło milionom Polaków korzystanie z prawa do pracy, edukacji i podróży bez ograniczeń. Według danych ekonomicznych Polska jest największym beneficjentem funduszy unijnych spośród krajów, które przystąpiły do Wspólnoty po 2004 roku.

Nie sposób także pominąć wymiaru społecznego i cywilizacyjnego – członkostwo w Unii oznaczało dla Polski powrót do wspólnoty wolnych narodów europejskich i odejście od podziałów, które na dekady skazały nasz kraj na izolację za „żelazną kurtyną”. To także umocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej jako aktywnego członka wspólnoty, która współtworzy przyszłość kontynentu.