Pożyczka ratalna – w banku czy w parabanku?

Instytucje pożyczkowe od kilku miesięcy oprócz chwilówek proponują także pożyczki ratalne, czyli długoterminowe, które dotychczas były dostępne tylko w bankach. Przedstawiamy podobieństwa i różnice między bankową i pozabankową pożyczką długoterminową.

Pożyczka ratalna charakteryzuje się tym, że okres spłaty wynosi zwykle ponad 30 dni, a kwota zadłużenia jest spłacana według ustalonego z góry harmonogramu. Do każdej miesięcznej raty zostają doliczone opłaty za korzystanie z kapitału – odsetki i ewentualna prowizja.

Podstawy prawne udzielania pożyczek

Bank udziela pożyczki bankowej na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Z kolei instytucja pożyczkowa udziela pożyczek w oparciu o przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Odmienne podstawy prawne powodują szereg różnic między produktami finansowymi o takiej samej nazwie. Niemniej zarówno bank, jak i instytucja pożyczkowa są zobowiązane do przestrzegania przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Opłaty z tytułu korzystania z kapitału

Możliwość korzystania z pożyczki przez dłuższy czas jest obciążona kosztami. Instytucje pożyczkowe pobierają odsetki kapitałowe oraz odsetki za opóźnienie – w razie braku spłaty w terminie. Ponadto, do każdej miesięcznej raty jest doliczana opłata administracyjna oraz część opłaty przygotowawczej.

Koszty pożyczki ratalnej udzielanej przez bank są nieco inne. Prowizja jest zwykle płatna jednorazowo – w dniu wypłaty pożyczki. Miesięczna rata obejmuje część pożyczonej kwoty wraz z odsetkami oraz opcjonalnie miesięczną składkę ubezpieczeniową, jeżeli pożyczkobiorca zdecydował się na ubezpieczenie pożyczki.

Maksymalna kwota odsetek kapitałowych wynosi obecnie 10%. Większość instytucji pożyczkowych ustanawia oprocentowanie na poziomie ok. 9 – 10%.  Większość banków proponuje niższe oprocentowanie. Stopy procentowe wynoszą od 0% do 9,9%. Obniżona stopa procentowa zwykle idzie w parze z wyższą prowizją.

Warto zwrócić uwagę na RRSO, które w przypadku pożyczek długoterminowych jest szczególnie przydatne. Załóżmy, że potrzebujemy 10.000 zł na okres 12 miesięcy. Roczna rzeczywista stopa oprocentowania w odniesieniu do pożyczek bankowych wynosi w granicach 10% – 45%. W przypadku produktów finansowych oferowanych przez instytucje pożyczkowe RRSO wynosi od 160% do 408%, zgodnie z danymi prezentowanymi przez ranking pożyczek terve.pl.

Maksymalny okres finansowania i kwota

Ratalne pożyczki proponowane przez instytucje pożyczkowe są udzielane zwykle w wysokości od 500 zł do 25.000 zł. Niektóre parabanki oferują mniej (np. Tak.To do 10.000 zł, Provident do 15.000 zł, Zaplo do 10.000 zł). Maksymalny okres spłaty pożyczki wynosi nawet do 48 miesięcy, choć większość instytucji pożyczkowych ustanawia go na poziomie 6 – 24 miesięcy. Oferty banków są pod tym względem bardziej elastyczne. Pożyczki są udzielane nawet na okres do 120 miesięcy, a maksymalne kwoty wynoszą do 150.000 zł.

Dostępność produktu finansowego

Pożyczki ratalne proponowane przez instytucje pożyczkowe są dostępne na podobnych zasadach, co chwilówki. Parabanki nie zrezygnowały z formuły minimum formalności. Umowa jest zawierana za pośrednictwem sieci internetowej. Niemniej, instytucja pożyczkowa może wymagać dodatkowych dokumentów, np. zaświadczenia o uzyskiwanych dochodach lub wyciągu z rachunku bankowego. Weryfikacja pożyczkobiorcy odbywa się w oparciu o bazy danych biur informacji gospodarczej – ERIF, KRD i InfoMonitor. Niektóre instytucje pożyczkowe współpracują z Biurem Informacji Kredytowej.

Bank udziela pożyczki gotówkowej na dowolny cel bądź pożyczki hipotecznej wyłącznie po sprawdzeniu zdolności kredytowej z zastosowaniem ścisłych kryteriów. Konieczne jest przedłożenie dokumentów i wniosku w formie papierowej oraz złożenie wizyty w banku. Ponadto, wnioskodawca jest obligatoryjnie weryfikowany w bazie danych Biura Informacji Kredytowej. Banki stosują zróżnicowane kryteria oceny kredytowej, ponieważ nie zostały one ujednolicone aktem prawnym. Ocena obejmuje m.in. wypłacalność, a także sytuację finansową wnioskodawcy. Ogólne wymagania odnośnie do pożyczkobiorców są określane w rekomendacjach Komisji Nadzoru Finansowego.

Podsumowując powyższe porównanie można zauważyć, że istota obu produktów jest taka sama – zapewnienie długoterminowego finansowania konsumentowi. Różnice są dostrzegalne na poziomie dostępności pożyczki, jej kosztów, wysokości pożyczonej kwoty i terminu spłaty. Jeżeli wnioskodawca posiada negatywną historię w BIK nie otrzyma pożyczki bankowej. Może jednak skutecznie ubiegać się o pożyczkę ratalną od instytucji pożyczkowej. Parabanki reprezentują bardziej liberalne podejście. Stosują one łagodniejsze kryteria oceny zdolności kredytowej. Zwiększone ryzyko finansowe jest natomiast rekompensowane wyższymi kosztami pozaodsetkowymi pożyczki. Gdyby instytucje pożyczkowe oferowały produkty o dostępności takiej, jak pożyczki bankowe, nie mogłyby skutecznie konkurować z sektorem bankowym.