Czy strzelanie w stawach świadczy o chorobie?

Strzelanie w stawach może następować samoistnie lub zostać celowo wywołane. Do niekontrolowanego strzelania w stawach dochodzi najczęściej po podjęciu aktywności fizycznej po okresie bezruchu, np. kiedy po nocy wstajemy z łóżka albo wykonujemy określony ruch w danym stawie.

Strzelanie może być również prowokowane celowo, poprzez celowe manewrowanie określonymi częściami ciała (zwykle palcami u rąk) tak, żeby je wywołać. Niekiedy jest to po prostu nieuświadomiony nawyk, innym razem działanie, które przynosi ulgę.

Warto zaznaczyć, że choć strzelanie w stawach nie zawsze musi być przyczyną choroby, to jednak jeśli powtarza się często, albo towarzyszą mu inne objawy (np. ból), należy zgłosić się z tym problemem do lekarza. Przeprowadzone badanie oraz diagnostyka potwierdzą lub wykluczą stan chorobowy. Na tej podstawie lekarz zadecyduje o ewentualnym dalszym leczeniu.

Jakie są przyczyny strzelania w stawach?

Przyczyny strzelania w stawach mają zróżnicowane podłoże. Mogą być spowodowane:

• luźniejszą niż standardowa konstrukcją połączeń między kośćmi;
• zjawiskiem kawitacji. Kiedy powierzchnie stawowe przemieszczają się względem siebie, torebka stawowa rozszerza się, a wypełniająca ją maź zostaje poddana działaniu ciśnienia. Tworzą się w niej pęcherzyki gazu, które po unormowaniu ciśnienia ulegają zapadnięciu, czemu towarzyszy efekt dźwiękowy;
• brakami składników odżywczych stanowiących budulec mazi stawowej oraz chrząstki. Są to przede wszystkim: wapń, białko, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz witaminy z grupy B;
• konfliktem tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi;
• chondromalacją, czyli zmianami degeneracyjnymi chrząstki stawowej, które powstają w niej wskutek rozmiękczenia spowodowanego najczęściej przebytym urazem, nadmiernym obciążeniem stawów z powodu nieprawidłowo prowadzonego treningu czy otyłości, osłabieniem mięśni lub nieprawidłowym położeniem rzepki;
• stanem zapalnym stawu;
• reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) – uogólnione zapalenie stawów, choroba autoimmunologiczna.

Konsultacja lekarska i diagnostyka

Strzelanie w stawach uważano kiedyś za szkodliwe dla nich w każdym przypadku. Teorię tę podważył Donald L. Unger, który przeprowadził trwający 50 lat eksperyment, regularnie strzelając palcami lewej ręki, prawą pozostawiając w spokoju. W 1998 r.  porównał stawy obydwu rąk, a wobec braku jakichkolwiek różnic, wyciągnął wniosek, że sam fakt strzelania stawów nie prowadzi do ich zwyrodnienia. Choć naukowcy oczywiście biorą pod uwagę to badanie, to jednak w świetle Evidence Based Medicine (EMB) nie można go uznać za rzetelne, a wyniku za miarodajny.

Dlatego, jeśli strzelanie w stawach stanie się bardziej intensywne, a już na pewno jeśli towarzyszy mu ból lub obrzęk, należy te objawy skonsultować z lekarzem. Poza badaniem palpacyjnym, lekarz przeprowadzi wywiad, a także zleci wykonanie badań diagnostycznych. Zwykle jest to RTG oraz USG stawu. Niektóre nieprawidłowości wymagają dalszej diagnozy (np. artroskopii) oraz leczenia.

Leczenie strzelających stawów

Leczenie strzelających stawów zależy oczywiście od postawionej diagnozy. Zachowawcze, najczęściej daje dobre efekty. Obejmuje zwykle zarówno farmakoterapię, jak i rehabilitację:

• farmakoterapia – zwykle polega na podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, w stanach ostrych również tzw. blokad (wstrzyknięcia leku przeciwbólowego);
• zminimalizowanie ruchu w chorym stawie, a nawet unieruchomienie go na określony czas;
• fizykoterapia (krioterapia, ultradźwięki, laser, elektrostymulacja);
• terapia manualna – w celu odblokowania zablokowanego stawu;
• masaż tkanek miękkich;
• mobilizacja – stosuje się ją w przypadku łopatki i rzepki;
• taping;
• ćwiczenia lecznicze oraz posturalne (poprawiające nieprawidłową postawę pacjenta).

Niektóre schorzenia stawów leczy się operacyjnie.