106. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

106 lat temu, 27 grudnia 1918 r, wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Kilka tygodni po odzyskaniu niepodległości granice państwa polskiego nie były jeszcze ostatecznie ukształtowane. Ważyła się m.in. przyszłość ziem dawnego zaboru pruskiego, które wchodziły w skład Prowincji Poznańskiej. Impulsem do tego, by chwycić za broń była wizyta w Poznaniu Ignacego Jana Paderewskiego.

Swoim przemówieniem z okna hotelu Bazar, wygłoszonym 26 grudnia, poderwał on Wielkopolan do walki. Powstanie rozszerzało się na kolejne miejscowości, a jego uczestnikami byli w większości członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego. Tereny objęte działaniami zbrojnymi objęła swoją władzą Naczelna Rada Ludowa, z naczelnym wodzem gen. Józefem Dowborem-Muśnickim.

Za dzień zakończenia powstania uznaje się 16 lutego 1919 r., kiedy to Niemcy i państwa Ententy podpisały w Trewirze rozejm przedłużający obowiązywanie porozumienia z Compiègne, kończącego I wojnę światową. Do nowego rozejmu dodano korzystne dla Polski postanowienia dotyczące zakończenia konfliktu polsko-niemieckiego, w szczególności Powstania Wielkopolskiego: Niemcy zostali zobowiązani do zaprzestania kroków zaczepnych przeciw Polakom, wytyczono także linię demarkacyjną. Stało się to na żądanie francuskiego marszałka Ferdinanda Focha, wysunięte pod wpływem przemówienia wygłoszonego przez Romana Dmowskiego, polskiego delegata na konferencję pokojową w Paryżu. Ostatecznie przynależność Wielkopolski do Rzeczypospolitej potwierdził zawarty 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski.

Sejm z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy w 2021 r. ustanowił 27 grudnia – dzień rozpoczęcia walk – Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Jak głosi uchwalona jednogłośnie ustawa „w hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918 – 1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej”. O ustanowienie święta apelowały wielkopolskie organizacje społeczne i samorządy.

(Źródło: sejm.pl)