Endometrioza ze względu na swoje niecharakterystyczne objawy często jest źle diagnozowana, ignorowana, bądź mylona z innymi schorzeniami. Jest to ogromny błąd, ponieważ w skutecznym leczeniu endometriozy najważniejsza jest wczesna diagnoza, dzięki której unikniemy rozprzestrzeniania się choroby. 

Objawy endometriozy — kiedy należy rozpocząć diagnostykę?

Próbę rozpoznania endometriozy należy podjąć jak najwcześniej po pojawieniu się pierwszych dolegliwości mogących potencjalnie wskazywać na rozwój tej choroby. Do najczęściej występujących objawów endometriozy należą nawracające dolegliwości bólowe w obrębie miednicy mniejszej, których nasilenie i charakter, a także czynniki zaostrzające ból są zmienne i zależą od rozmiarów i lokalizacji ognisk chorobowych. Zazwyczaj jednak ból najsilniejszy jest podczas menstruacji, a pacjentki opisują go jako silne, kłujące skurcze występujące obustronnie, promieniujące do odcinka lędźwiowego pleców i okolic krocza.

Charakterystyczne przy endometriozie są również: ból podczas stosunku, zaburzenie cyklu miesiączkowego i nasilone dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego. W przebiegu endometriozy pojawiają się także objawy bardziej nieoczywiste, takie jak ból podczas oddawania moczu czy kału, obecność krwi w moczu, wzdęcia, zaparcia czy biegunki. Często pogarsza się też samopoczucie pacjentek — doświadczają one uczucia przewlekłego zmęczenia, bólu głowy, a nawet występują przedłużające się stany podgorączkowe. 

Diagnostyka endometriozy — badanie ginekologiczne 

Pierwszym krokiem w rozpoznaniu endometriozy jest wizyta u ginekologa, które przede wszystkim przeprowadzi dokładny wywiad medyczny z pacjentką, a następnie wykona badanie ginekologiczna oraz przeprowadzi USG, podczas którego możliwa jest identyfikacji torbieli endometrialnych. Podczas badania ultrasonograficznego oceniany jest stan nerek (aby wykluczyć możliwy podczas endometriozy zastój moczu), następnie ginekolog ogląda narząd rodny — szyjkę macicy, trzon macicy i jajniki. Później lekarz przechodzi do oceny ruchomości jajników i macicy, a także poszukuje zrostów, skróconych więzadeł i wodniaków jajowodów. Kiedy ten etap badania jest zakończony, lekarz przechodzi do oceny przedniej ściany pochwy, tylnej ściany pochwy, pęcherza moczowego, przegrody odbytniczo-pochwowej oraz odbytnicy pod kątem występowania ognisk endometriozy głęboko naciekającej. USG dopochwowe z wprowadzeniem kontrastu żelowego do pochwy to sonovaginografia.

Jeżeli lekarz podejrzewa zmiany w jelicie grubym lub zmiany ogniskowe w tylnym sklepieniu pochwy, najprawdopodobniej zdecyduje się na USG przed odbyt. Wszystkie dolegliwości ze strony jelit są wskazaniem do badania ultrasonograficznego przez odbytnicę.

Czasem w diagnostyce pomocna jest również tomografia komputerowa, poziom markera CA-125 czy rezonans magnetyczny, który pozwala na ustalenie mapy istniejących zmian chorobowych przed rozpoczęciem leczenia chirurgicznego.

Laparoskopia w diagnostyce endometriozy

Laparoskopia jest zazwyczaj ostatnim krokiem w procesie diagnozy. Zabieg ten pozwala ginekologowi na obejrzenie narządu rodnego bezpośrednio i pobranie wycinków tkanki do badania histopatologicznego. Podczas laparoskopii istnieje także możliwość usunięcia wszystkich wszczepów (ognisk chorobowych) bądź ich znacznej części. Laparoskopię przede wszystkim wykonywać powinno się u pacjentek, które nie reagują na leczenie farmakologiczne lub nie mogą się go podjąć z różnych względów, są zdiagnozowane w kierunku zmian guzowatych lub są niepłodne, a badania diagnostyczne nie wykazały żadnych patologii i odchyleń od normy.

Leczenie usunięcie endometriozy również przebiega zazwyczaj za pomocą laparoskopii – metoda ta ma właściwości zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Podczas laparoskopii istnieje możliwość usunięcia zrostów, które utrudniają zajście w ciążę.

W celu zapobiegnięcia nawrotom endometriozy stosuje się terapię farmakologiczną, powtórna operacja rzadko jest konieczna.