PIT – co to takiego?

PIT to skrót od angielskiego wyrażenia Personal Income Tax, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych. Jest to jeden z podatków bezpośrednich, czyli takich, które dotyczą zysków danego podatnika. Wysokość PIT-u zależy od dochodów konkretnej osoby. Podatek dotyczy nie tylko wypłat pracowniczych, ale także innych świadczeń np. zasiłków.

Poza tym PIT to nazwa dokumentu, czyli deklaracji, na podstawie której podatnik rozlicza się każdego roku z urzędem skarbowym. Dotyczy to wszystkich osób, które w minionym roku kalendarzowym uzyskały jakikolwiek dochód. Jeśli ktoś jest niepełnoletni, to jego dane można zamieścić na wspólnej deklaracji z rodzicem. Dokumenty dzieli się na wiele kategorii, ponieważ każdy może pozyskiwać wynagrodzenie na różnych zasadach. Z tego powodu funkcjonują m.in.:

• PIT-11 – pracownik otrzymuje ten dokument od pracodawcy. Na deklaracji znajdują się informacje o wszystkich dochodach zdobytych w danej firmie, a także środkach przeznaczonych na ubezpieczenia;
• PIT-36 – dokument dotyczący osób prowadzących własną działalność gospodarczą. Pozwala na wspólne złożenie deklaracji wraz ze współmałżonkiem lub współmałżonką;
• PIT-37 – deklaracja dla osób, które otrzymują PIT-11 i nie prowadzą własnej działalności gospodarczej.

To tylko kilka z wielu dokumentów, jakie można składać w ramach rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Po złożeniu PIT-u w urzędzie skarbowym podatnik może zostać powołany do zapłacenia podatku, a i niewykluczone jest, że urząd zwróci mu część kosztów. Wszystko zależy od tego, czy dana osoba ma nadpłatę na swoim koncie podatkowym, czy nie.

Jak i kiedy rozlicza się PIT?

Pierwszym krokiem do rozliczenia PIT-u jest pozyskanie od pracodawcy deklaracji PIT-11. Następnie trzeba dobrać do tego odpowiedni druk (w zależności od tego, czy osoba prowadzi działalność gospodarczą, czy nie, będzie to np. PIT-36 czy PIT-37) i wypełnić go. Podaje się w nim m.in. ulgi, do których zyskało się prawo w minionym roku. Ulgi podatkowe przysługują w różnych sytuacjach, np. osobom z niepełnosprawnościami, krwiodawcom czy darczyńcom przekazującym datki na sprawy związane z kościołem, edukacją lub innymi celami pożytku publicznego.

PIT może składać osoba samodzielnie jako jednostka, a także wraz z mężem lub żoną. Poza tym samotni rodzice są w stanie uwzględniać w rozliczeniach także swoje dziecko. Jeśli chodzi o samo złożenie wniosku, to istnieje zarówno portal do rozliczenia PIT-u, jak i można to zrobić osobiście w urzędzie skarbowym. Niektórzy (a w szczególności przedsiębiorcy) decydują się także na skorzystanie z pomocy profesjonalnej księgowości. Ostatnia opcja jest pomocna dla osób o skomplikowanej sytuacji, które mają wiele różnorodnych źródeł dochodu i nie wiedzą, jak uporządkować informacje w swojej deklaracji.

Coraz więcej osób decyduje się na wygodne rozliczenie PIT-u przez internet. W tym celu przydaje się profil zaufany, dzięki któremu można zalogować się do strony rządowej i otrzymać dostęp do własnych dokumentów zamieszczonych już w sieci przez Ministerstwo Finansów. Pozwala to na sporą oszczędność czasu, ponieważ nie trzeba uzupełniać ręcznie wszystkich danych o podatniku. Na dodatek deklaracja natychmiast pojawia się w systemie i składający może liczyć na szybszy zwrot nadpłaty podatku.

Rozliczenie online to bardziej ekologiczna forma składania dokumentów, ponieważ nie wymaga drukowania pliku papieru ani dojazdu do urzędu. Systemy rozliczeniowe są całkowicie bezpieczne i szyfrują dane osobiste podatników. Jest to opcja bardzo wygodna, szybka i poleca się ją każdemu, kto tylko ma dostęp do komputera i jest w stanie poradzić sobie z obsługą systemu. Osoby starsze zawsze mogą poprosić o pomoc kogoś bliskiego. Ważne jednak, aby była to osoba w 100% zaufana, ponieważ będzie ona miała wgląd do danych osoby składającej wniosek.

Trzeba pamiętać o tym, że wszyscy podatnicy muszą złożyć swoją deklarację maksymalnie do 2 maja 2023 roku. Do tej pory terminem składania dokumentu był 30 kwietnia, ale ze względu na Polski Ład, który pozmieniał sporo w prawie podatkowym, podatnicy mają nieco więcej czasu na rozliczenie.

Co się stanie, gdy nie rozliczy się PIT-u?

Rozliczenie PIT-u to obowiązek, którego należy przestrzegać w wyznaczonych terminach. Brak złożenia deklaracji podatkowej do 2 maja 2023 roku skutkuje nałożeniem na podatnika kary. Pominięcie obowiązku związanego z podatkiem dochodowym może okazać się nawet przestępstwem. Wszystko zależy od tego, jak wysoki podatek powinna uiścić dana osoba. Kary wynosić mogą od kilkuset złotych nawet do kilku milionów. Najczęściej niezłożenie deklaracji wiąże się z nałożeniem mandatu, którego wysokość opiewa na kilka tysięcy złotych.

Jeśli ktoś szybko zorientuje się, że zapomniał o złożeniu deklaracji w terminie, to powinien jak najszybciej naprawić swój błąd. Być może uda się jeszcze ominąć konieczność płacenia kar, ponieważ urząd nie zdąży zareagować. Spóźniona deklaracja wiąże się jednak z doliczeniem odsetek. Warto złożyć pismo w urzędzie skarbowym, w którym wyjaśni się, dlaczego deklaracja nie wpłynęła na czas. W dokumencie najlepiej wyrazić chęć zapłacenia podatku wraz z odsetkami za zwłokę.

Przekazywanie 1,5% na dowolny cel

1,5% swojego podatku dochodowego każdy może przekazać na dowolny cel. Nie ponosi za to żadnych dodatkowych kosztów, ponieważ kwota ta jest zabierana z podatku, który wędruje do państwa. W deklaracji podatkowej wprowadza się numer KRS organizacji, jaką chce się wesprzeć finansowo. Najczęściej wiąże się to z celami charytatywnymi. Podatnicy chętnie przekazują część podatku na fundacje wspierające chore dzieci czy cierpiące zwierzęta.