Rolę żywych kosiarek, dbających o cenne przyrodniczo tereny, spełniły doskonale. Za rok owiec będzie więcej (zdjęcia)

W czwartek na terenie zespołu zamkowo-parkowego w Janowcu nad Wisłą odbył się redyk stada owiec. Tym samym zakończył się pilotażowy wypas tych zwierząt w otulinie zamkowego parku. Tereny te zostały zdegradowane przez niekontrolowane zarastanie cennych przyrodniczo siedlisk. Dlatego też latem, we współpracy z Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie, postanowiono przywrócić bioróżnorodność ciepłolubnych muraw.

Jest to działanie zrównoważone ekologicznie, którego celem jest wyeliminowanie potrzeby wykorzystywania toksycznych herbicydów oraz kosiarek spalinowych. Co więcej owce są w stanie zjeść trawę z trudno dostępnych miejsc, takich jak strome stoki czy rowy. Ponadto zwierzęta poprawiają żyzność gleby poprzez dostarczanie organicznego nawozu. W skrócie wypas stanowi ekologiczny sposób kontroli chwastów, ponieważ zwierzęta usuwają je w naturalny sposób.

Owce wypasane były we wschodniej części zespołu zamkowo-parkowego oraz na części południowego stoku skarpy z zachowanymi tarasami dawnej winnicy. Pilotaż zakończył się sukcesem, dlatego też wypas prowadzony będzie również w przyszłym roku. Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym podpisało umowę w tej sprawie z Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie.

Zwierzęta pochodzą ze Stacji Doświadczalnej Małych Przeżuwaczy w Bezku. Teraz powrócą na okres zimowy do Stacji, by w następnym roku już w zwiększonej obsadzie wrócić do Janowca i kontynuować prace nad pielęgnacją malowniczych terenów zielonych Zamku. Jak podkreślają przedstawiciele Uniwersytetu Przyrodniczego, powrót do tradycji wypasu owiec w Janowcu jest tylko jednym z elementów współpracy. W planach jest także prowadzenie wspólnych prac badawczych, działań edukacyjnych oraz organizacja nieodpłatnych praktyk i stażów dla studentów.

W Janowcu wypas prowadzony jest za pomocą owiec starej polskiej rasy – świniarka. Ta prymitywna niskoprodukcyjna rasa była po wojnie przekształcana, stając się bazą do wytworzenia szlachetnych typów owiec. Ocalałe zwierzęta udało się utrzymać w czystości rasy, a ich przystosowanie do warunków środowiska, małe wymagania paszowe i odporność na choroby, znalazły zastosowanie w ochronie terenów cennych przyrodniczo.

Jak podkreślają naukowcy, nie bez znaczenia w całym programie jest także przywrócenie i zachowanie regionalnego krajobrazu ze zwierzętami gospodarskimi. Wszystko dlatego, że tradycje owczarskie w Janowcu sięgają kilku wieków wstecz. Jeszcze do niedawna owce stanowiły nieodłączny element pejzażu tego urokliwego miasteczka. Niestety kilka lat temu zniknęło ostatnie stado. Dlatego też pracownicy muzeum w Janowcu postanowili rozpoznać i dokumentować lokalne tradycje pasterskie, jako niematerialne dziedzictwo kulturowe, stanowią interesujące zagadnienie badawcze.

(fot. Muzeum Nadwiślańskie, Uniwersytet Przyrodniczy)