Przeglądali kościelne szafy i znaleźli to. Wszystko wskazuje, że dalmatykę uszyto w XVI lub XVII wieku! (zdjęcia)

Jak informuje Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, wydawałoby się, że w nowych szafach nie można znaleźć żadnych zabytkowych przedmiotów. Jeżeli były, to dawno zostały oddane do muzeów, albo przeniesione w miejsca, gdzie spokojnie odpoczywają na „emeryturze”. Przekonanie to jednak jest błędne, patrząc na to, co znaleźli pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie, w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Rykach,

W trakcie ostatniej kontroli przestrzegania przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, podczas której sprawdzana jest także obecność i stan zachowania zabytków, wyjęto z nowej szafy dalmatykę, czyli szatę liturgiczną, uszytą z szarego płótna, w którą jako „kolumna”, zostały wszyte połączone ze sobą fragmenty tkaniny lub przynajmniej dwóch tkanin, które sposobem wykonania i stylistyką wskazują na możliwość pochodzenia z XVI lub początku XVII w.

– Odnaleziona dalmatyka nie była wymieniona w Katalogu Zabytków pow. Ryckiego ani w artykule pt. „O nieznanych szatach liturgicznych z Lubelszczyzny z przełomu gotyku i renesansu” autorstwa Izabelli Dybały opublikowanym w materiałach z konferencji „Tkanina – cenne dziedzictwo, przedmiot współczesnych badań”, zorganizowanej 11 listopada 2019 r. w Warszawie przez Oddziały Warszawski i Łódzki Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Stroje liturgiczne, szczególnie w okresie baroku, były szyte z wtórnie wykorzystywanych tkanin. Tak też musiało się stać w przypadku dalmatyki z Ryk, która została zapewne uszyta w XVIII wieku. „Kolumny” przodu i tyłu uszyto z jedwabnej tkaniny. Być może była ona przetykana złotą nicią, ale przy oględzinach nie zauważono jej pozostałości – wyjaśnia Dariusz Kopciowski Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Jak wskazuje konserwator, na szesnastowieczną metrykę tkaniny wskazuje ornament bardzo charakterystyczny dla tego okresu, występujący na kilku tkaninach użytych w szatach tj. w ornatach i kapie znajdujących się w katedrze lubelskiej i kolumnie ornatu z kościoła pw. Nawrócenia św. Pawła w Lublinie. Ornament ten można określić jako gęsty, symetryczny, maureskowy, deseń zbudowany z cienkich ulistnionych gałązek i większych motywów zapewne jabłek granatu – umieszczonych na osi, jeden nad drugim. Dwubarwna kolorystyka (nitki czerwone i żółte) również jest charakterystyczna dla tkanin z końca XVI wieku.

– Trzeba zaznaczyć, że tkanina jest bardzo zniszczona. Nici przetarte są do tego stopnia, że po pierwszych oględzinach trudno jednoznacznie określić wygląd ornamentu, kolorystykę czy też jakiego rodzaju nici zostały użyte przy wyrobie tkaniny. Proboszcz parafii Najświętszego Zbawiciela w Rykach skontaktował się z Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach, które zaoferowało pomoc w zabezpieczeniu szaty oraz jej rozpoznaniu – dodaje Dariusz Kopciowski.

Na zdjęciach odnaleziona dalmatyka

Ornat czerwony z kolumną z tkaniny aksamitnej z brokatelą, z XVI w. w kościele pw. Nawrócenia Św. Pawła w Lublinie, fot. K. Tur-Marciszuk, 2013 r.

Ornat czerwony z tkaniny jedwabnej z nicią metalową, aksamit strzyżony, tkanina włoska, ok. poł. XVI w. w kościele katedralnym w Lublinie , fot. K. Tur – Marciszuk, 2014 r.

(fot. LWKZ)