W polskim prawie obowiązuje powszechna zasada, zgodnie z którą od każdego wyroku wydanego przez sąd I instancji stronom postępowania przysługuje możliwości odwołania. W jaki sposób można się zatem bronić przed wykonaniem niekorzystnego wyroku lub postawienia?

Odwołanie od wyroku

Stronom sądowego postępowania przysługuje możliwość apelacji. Wniosek należy złożyć w ciągu 14 dni od daty otrzymania wyroku wraz z pisemnym uzasadnieniem. Apelacja jest rozpatrywana przez sąd wyższej instancji, w związku z czym apelację od wyroku sądu rejonowego rozpatruje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego – sąd apelacyjny.

W przypadku odwołania od postanowień sądu I instancji, stosowny wniosek powinien zostać złożony w terminie do 7 dni od otrzymania postanowienia sądu z uzasadnieniem. Należy jednak pamiętać, iż aby móc zaskarżyć postanowienie, musi istnieć stosowny przepis, przewidujący możliwość wniesienia zażalenia.

Jak podkreśla ekspert z księgarni prawniczej Student.profinfo.pl: „Warto również wiedzieć, iż dostępny jest także środek polegający na tymczasowym wstrzymaniu wykonania wyroku. Rozwiązanie to wykorzystuje się przede wszystkim w przypadku nadania przez sąd rygoru natychmiastowej wykonalności orzeczeniu, które nie jest jeszcze prawomocne i w sytuacji, w której wykonanie orzeczenia sądu może spowodować nieodwracalną szkodę dla jednej ze stron”.

Wnoszenie apelacji

Postępowania sądowe są dwuinstancyjne, co daje możliwość odwołania od wyroku wydanego przez sąd I instancji poprzez złożenie apelacji. Strona postępowania niezadowolona z wyroku musi najpierw, w przeciągu 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku, zażądać sporządzenia uzasadnienia wyroku. Po otrzymaniu wyroku wraz z uzasadnieniem, ma  ona 14 dni, aby złożyć apelację od wyroku. Apelacja jest wnoszona do sądu, który wydał wyrok. Organ ten przekazuje ją wraz z aktami sądowi odwoławczemu.

Apelacja może opierać się na zarzutach i argumentach związanych z nieprawidłowym zastosowaniem przepisów, niewłaściwą interpretacją lub naruszeniem przepisów prawa materialnego lub przepisów proceduralnych czy też błędnym ustaleniem faktów.

Postępowanie w sądzie II instancji

W przypadku prawidłowo wniesionej apelacji, sprawa jest całościowo rozpoznawana przez sąd drugiej instancji. Po jej rozpoznaniu sąd może:

• oddalić apelację,
• zmienić zaskarżony wyrok, zgodnie z żądaniem skarżącego,
• uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,
• uchylić wyrok oraz odrzucić pozew lub umorzyć postępowanie.

Należy podkreślić, iż orzeczenie sądu drugiej instancji jest prawomocne, a dowody zebrane przez ten sąd nie są już weryfikowane. Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z 3 maja 2012 roku wprowadziła jednak możliwość wniesienia zażalenia do Sądu Najwyższego na wyrok sądu II instancji uchylający zaskarżony wyrok i przekazujący sprawę do ponownego rozpoznania.